Dirkzwager legal & tax

Een exoneratiebeding heeft als doel om de aansprakelijkheid van de gebruiker zoveel mogelijk te beperken. Exoneratiebedingen zijn overal te vinden, in overeenkomsten en zeker in welhaast alle algemene voorwaarden waar je als wederpartij mee te maken kunt krijgen. De bepalingen uit een overeenkomst en de eventueel daarbij horende algemene voorwaarden gelden in beginsel alleen tussen de bij de overeenkomst betrokken partijen. Derde partijen worden normaliter niet gebonden aan afspraken tussen andere partijen. Dit kan echter anders zijn als de specifieke omstandigheden van het geval daar om vragen.

Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft bij arrest van 11 augustus 2015 geoordeeld over de vraag of een dochtermaatschappij gebonden kan zijn aan een exoneratiebeding dat is opgenomen in een overeenkomst tussen de moedermaatschappij en een juridisch adviesbureau.

CVZ en een juridisch adviesbureau hebben een overeenkomst van opdracht gesloten. Op de overeenkomst zijn de algemene voorwaarden van het adviesbureau van toepassing verklaard en in deze voorwaarden is een exoneratiebeding opgenomen. Het exoneratiebeding houdt in dat het adviesbureau alleen aansprakelijk kan zijn in geval van grove schuld van haar kant. De onderneming Varkens K.I. is een 100% dochter van CVZ maar is geen partij bij de overeenkomst van opdracht. In de procedure verweet Varkens K.I. dat het adviesbureau de Staat namens de verkeerde rechtspersoon aansprakelijk heeft gesteld, namelijk namens CVZ in plaats van namens Varkens K.I. Laatstgenoemde hield het adviesbureau vervolgens aansprakelijk voor de door haar ten gevolge van deze fout geleden schade.

De vraag is of Varkens K.I. ook gebonden is aan het exoneratiebeding dat van toepassing is op de overeenkomst tussen het adviesbureau en de moeder van Varkens K.I., CVZ. Het uitgangspunt is dat bedingen gelden tussen de partijen die deze overeenkomen. Onder omstandigheden kan hierop een  uitzondering worden gemaakt waardoor een derde een beding tegen zich moet laten gelden. Hierbij speelt onder andere mee de gedragingen van de derde en de bijzondere aard van de relatie tussen de derde en de partij die zich op een beding beroept, in casu het adviesbureau. Zo kan het gerechtvaardigde vertrouwen zijn gewekt dat het adviesbureau zich ook jegens Varkens K.I. op de overeenkomst en de algemene voorwaarden kan beroepen.

In het onderhavige geval was er sprake van een dusdanig nauwe samenwerking tussen CVZ, Varkens K.I. en het adviesbureau, dat voornoemd gerechtvaardigd vertrouwen is gewekt. Daarbij speelt mee dat Varkens K.I. CVZ volledig vrij had gelaten in de keuze van het adviesbureau dat partijen zou bijstaan bij het aansprakelijk stellen van de Staat, terwijl het Varkens K.I. was die de initiële schade had geleden. Tot slot was het exoneratiebeding van zodanige aard dat Varkens K.I. geen rekening had hoeven te houden met een dergelijk beding. Het Hof was van oordeel dat gelet op de bijzondere omstandigheden van dit geval, Varkens K.I. zelf de situatie in het leven heeft geroepen waarin het adviesbureau er van uit mocht gaan dat zij ook jegens Varkens K.I. een beroep zou kunnen doen op het exoneratiebeding. Het adviesbureau kan derhalve gerechtvaardigd een beroep doen op het exoneratiebeding uit haar algemene voorwaarden.